Anadolu'da Bir Atatürk Köyü

Kovancılar, Elâzığ'ın on bir ilçesinden biridir. Cumhuriyet Türkiye' sinin ilk imar planlı köyünün yapıldığı yerdir.

Atatürk göçmenlerinin köyü olarak bilinir.

Nedeni ise 1935 ve 1941 yıllarında geçmişte Romanya ya bağlı olan Silistre den 1173 Türk vatandaşının mübadele sonucu Anadolu’ya göç ettiği ilk Türk toprağıdır.

Vatan yahut Silistre adlı Namık Kemal kitabına da konu olan bu soydaşlar, Rusların idaresi sonrası önce Romanya sonra da Bulgaristan a geçen bu bölgede daha fazla kalamaz olunca asimile olmamak adına anavatana dönmek istemişlerdir.

Genç Türkiye cumhuriyeti de 1923 sonrası anavatan dışında yaşayan tüm soydaşları geri kabule başlamıştır.

Her iki ülkenin savaşlar ve salgın hastalıklar sonucu nüfusunda belirgin azalma olması Atatürk Cumhuriyetinin Romanya da yaşayan Kovancılar Türklerini Türkiye ye çağırmasını zorunlu kılmıştır.

Önce kağnı ve at arabalarıyla Köstence limanına gelen Türkler, gemilerle İstanbul a sonradan da trenle Anadolu'nun çeşitli illerine dağıtılmıştır

Bunlardan 110 aileden oluşan 1173 kişi önceleri Palu ya bağlı olan geniş bir ovaya yaşam kurmalarına izin verilir.

Daha sonra bugünkü adı olan Kovancılar adını alacak olan bölge Türkiye Cumhuriyetinin ilk planlı kurulan köyüdür.

Kovancılar adını bugün Bulgaristan’a bağlı Silistre bölgesinde olan Romanya 'nın Tutrakan köyünden almıştır.

Bu ismi kullanmaları mübadelenin insanlar üzerindeki etkisinin anlatması açısından büyük bir duygusal anlam taşımaktadır.

Çünkü her ne kadar anavatanlarına dönmüş olsalar da bu insanlar bir daha görmemek üzere doğdukları köyü ve toprakları ne yazık ki kaybetmişlerdir.

Başlangıçta çorak ve bakımsız olan bu arazi üzerine ilk olarak iki mahalle kurulur.

Ve ev inşaatları bitene kadar Palu’da birçok evde misafir olarak kalan göçmenler daha sonra Türkiye’nin en güzel imar planlı ve en büyük köyüne sahip olmuşlardır.

Bahçeli ve tek katlı evlere sahip olan bu soydaşlarımız kendilerini, anavatana onların gelmesini büyük önder sağladığı için Atatürk göçmenleri olarak adlandırırlar.

Kovancılar köyünün temelini o dönemin efsanevi valisi olan Tevfik Sırrı Gür atmıştır.

Devlet tarafından yaptırılan evlerin duvarları kerpiç ve çatıları ise kargır den olarak yapılır ve en kısa zamanda göçmenlere dağıtılır.

Hızla tarım ve hayvancılık çalışmalarına geçilen köy kısa zamanda kalkınmış ve Türkiye de ilk kez yapılan Toprak Bayramı 1956 yılında Kovancılar da kutlanmıştır.

Günümüzde Elazığ'ın büyük ilçelerinden biri olan Kovancılar da yaşayan Romanya kökenli Türk halkın bir kısmı hayatlarını bu bölgede sürdürseler de çoğunluğu terör ve güvenlik endişeleri dışında 2010 Elazığ depremi sonrası evlerinin yıkılması sonucu ilçeyi terk etmek zorunda kalmışlardır.

Ayrıca, Romanya ve Bulgaristan’ ın Avrupa birliği üyesi olması nedeniyle bu soydaşlarımızın bir kısmının eski topraklarına dönmüş ve çifte vatandaşlıktan yararlanmış olabilirler.